Ko su srpski vojnici umrli u Holandiji 1917-1919: Dopunjena knjiga povodom 100 godina od Versaja

U duhu obeležavanja stogodišnjice Versajskog mirovnog sporazuma (1919 – 2019) kojim je i formalno završen Prvi svetski rat, Muzej rudničko-takovskog kraja iz Gornjeg Milanovca objavio je knjigu “Srpski vojnici umrli u Holandiji 1917 – 1919″, kao drugo, dopunjeno izdanje sa potpuno novim likovno-grafičkim rešenjem. Predstavljeno je svečano juče, u muzejskoj kući ovog mesta, uz otvaranje izložbe „Srpski vojnici umrli u Holandiji 1917 – 1919”.

U recenziji knjige direktor Narodnog muzeja iz Čačka Delfina Rajić ovako je naslikala ovu malo poznatu povesnicu iz srpske ratne stradanije.

Preporučujemo

– U periodu 1916 – 1918, od najmanje 165 srpskih vojnika koji su prebegli u centralnu Holandiju, 92 su preminula 1919. godine od posledica španskog gripa, neposredno pred povratak u Srbiju. Tokom 1938. godine, u dogovoru sa Vladom Kraljevine Jugoslavije njihovi posmrtni ostaci preneti su na srpsko groblje u Jindrihovcima u tadašnjoj Čehoslovačkoj Republici (današnja Republika Češka).

Ova knjiga, kao nastavak istraživanja holandsko – srpskog tima istraživača (Fabian Vendrig, Džon M. Stinen i Tatjana Vendrig), potvrdila je svoju nesumnjivu vrednost, jer obrađuje problematiku malo poznatu široj javnosti, posebno mlađim generacijama.

Knjigu “Srpski vojnici umrli u Holandiji 1917-1919”, koja danas započinje život, teško je podvesti pod već viđene obrasce i uzore.

Neobična samim svojim začetkom, temom i sadržajem, ova dragocena građa predočava saznanja do kojih su ovi vrsni istraživači dolazili zahvaljujući svom dugogodišnjem pregalaštvu.

Materijal za knjigu prikupljan je sa nadgrobnih natpisa, arhivskih dokumenata, dnevnika, pisama, fotografija…

Istraživački uporni i posvećeni, ubedljivo su pokazali da su groblja mesta koja čuvaju priču o čitavoj jednoj epohi, gde se ispoveda i tuguje, a od slučajnog namernika traži trenutak razumevanja kojeg kao da u ovozemaljskom životu nije bilo.

Večna počivališta verno čuvaju i pokojnikove poruke i zaveštanja.

U obilju najraznovrsnije građe, ova tri autora našla su najprikladniji način da sve podatke sistematizuju i stručno obrade.

Ova knjiga o vojničkim spomenicima i grobljima i sama je svojevrstan, trajni spomenik srpskom narodu, pokušaj da se pobedi zaborav, a umrli zadrže u večnom sećanju.

Budući da je upravo muzejima poverena misija zaštite, tumačenja i prezentovanja kulturne baštine specifične za određeni region, Muzej rudničko-takovskog kraja drugim izdanjem ove izuzetne knjige sačuvaće sećanje na deo zajedničke istorije dve zemlje, kao i imena stradalih na tlu daleke Holandije tokom Prvog svetskog rata.

Dopunjeno izdanje, štampano kao dvojezična publikacija (na srpskom i holandskom jeziku) nesumnjivo će imati međunarodni značaj.

(Telegraf.rs/ RINA)