Kako bi se sprečilo dalje ugrožavanje životne sredine i racionalizovala eksploatacija prirodnih resursa poslednjih decenija nasuprot modelu linearne ekonomije razvija se model cirkularne ili kružne ekonomije.
Sa idejom da sagleda uslove, potrebe i moguće prepreke u razvoju i primeni ovih novih modela poslovanja i ohrabri lokalne zajednice, javno-komunalna preduzeća, preduzetnike i preduzetnice, mala i srednja preduzeća, udruženja i druge zainteresovane aktere da započnu transformaciju ka cirkularnoj ekonomiji, udruženje „Inženjeri zaštite životne sredine“ iz Novog Sada, u sklopu projekta Zeleni inkubator, sprovelo je istraživanje u 40 opština i gradova u Republici Srbiji.
Gornji Milanovac je jedna od lokalnih samouprava koja je bila uključena u analizu, a rezultati i preporuke za socioekonomski razvoj zajednice na principima cirkularne ekonomije objedinjeni su u publikaciji „Polazne osnove za tranziciju ka cirkularnoj ekonomiji u Gornjem Milanovcu.“
Mada prostorno spada u veće opštine u Srbiji, u Gornjem Milanovcu se od 2006. godine uspešno vrši primarna selekcija otpada. Od građana i građanki i privrede, prema kalendaru odnošenja, lokalno javno-komunalno preduzeće prikuplja i odvozi do kupca papir i PET ambalažu. U 2019. godini na ovaj način prikupljeno je 30 tona PET ambalaže i 150 tona papira.
U proseku, 15 porodica u ovom kraju za 7 dana stvori 153 kilograma otpada (oko 10,2 kilograma otpada po jednoj porodici nedeljno), i to: 45% organskog otpada, 15% papira, 10% stakla, 15% PET ambalaže, 2% metalnog otpada i 13% ostalog otpada. Razvoj cirkularnih poslovnih modela koji su oslonjeni na ove sirovine jedan je od potencijala Gornjeg Milanovca.
U opštini je razvijen i prerađivački sektor, trgovinske i uslužne delatnosti. Na teritoriji Gornjeg Milanovca postoji oko 1.300 aktivnih radnji. Po strukturi delatnosti, najveći je procenat trgovinskih radnji, zatim zanatskih i ugostiteljskih. Učešće velikih i srednjih preduzeća u opštini značajno je veće od proseka u Srbiji.
Više od 65 procenata ukupne površine opštine je poljoprivredno zemljište, pa je i primer koji se može izdvojiti kada je u pitanju uvođenje kružnog modela poslovanja farma koja se uspešno bavi proizvodnjom i distribucijom humusa glistenjaka, supstrata za cveće, povrće, borovnice, proizvodnjom raznih vrsta sadnica i legala kalifornijskih glista.
Zaključci istraživanja ukazuju, kao i u drugim gradovima i opštinama u Srbiji, da je i u Gornjem Milanovcu neophodno unaprediti i razviti sistem redovnog praćenja nastanka i tokova otpada što bi omogućilo koji su oslonjeni na njegovo ponovno iskorišćavanje.
Takođe, neophodno je i u budućim dokumentima lokalnih javnih politika predvideti mere i aktivnosti kojima bi se stvorili uslovi za razvoj cirkularne ekonomije, a kako su prethodna strateška dokumenta opštine Gornji Milanovac istekla, stvara se idealna prilika za ugrađivanje principa cirkularne ekonomije i njenih elemenata u lokalne strateške dokumente i planove prilikom obnove starih i izrade novih strateških dokumenata.
Istraživanje u okviru projekta „Zeleni inkubator“ sprovedeno je u saradnji sa lokalnim akterima i stručnjacima i stručnjakinjamau oblastima cirkularne ekonomije i upravljanja otpadom. Svaka studija koja je izrađena sadrži kraći edukativni deo, sa osnovnim informacijama o cirkularnoj ekonomiji i deo specifičan za konkretnu opštinu ili grad, u kome je dat prikaz socio-ekonomskog i pravno-institucionalnog konteksta i nalazi istraživanja u zajednici.
Publikacija „Polazne osnove za tranziciju ka cirkularnoj ekonomiji u Gornjem Milanovcu“ dostupna je na zvaničnom sajtu Koalicije 27 i na sajtu udruženja “Inženjeri zaštite životne sredine” i u njoj lokalna preduzeća, preduzetnici i preduzetnice i ostali zainteresovani mogu pročitati šta je potrebno uraditi ukoliko planiraju da model cirkularne ekonomije implementiraju u svoje poslovanje.
Projekat “Zeleniinkubator” sprovodiBeogradskaotvorena škola, usaradnjisaMladimistraživačimaSrbijei Inženjerimazaštite životnesredine, uzpodrškuEvropskeunije.
