Udruženje „Scio“ iz Gornjeg Milanovca i ove godine nas je prijatno iznenadilo predstavivši svoj poslednji projekat „Oni su nam darivali slobodu – Rudničko-takovski kraj u Prvom balkanskom ratu“.
S obzirom na specifičnost teme, autori filma, članovi Udruženja Dušan Simović Dušan i Bojana Simović uključili su u planiranje, pripremu i realizaciju projekta kompetente stručnjake, istoričare Aleksandra Marušića i Radoša Gačića.
Film o Prvom balkanskom ratu, sa akcentom na učešće ljudi iz rudničko-takovskog kraja u njemu, nastao je povodom obeležavanja 110 godina od ovog oslobodilačkog rata.
Od predstavnika Udruženja Dušana Simović saznali smo da je u planu snimanje dokumentarnih filmova o učešću ljudi iz našeg kraja u svim oslobodilačkim ratovima, Drugom balkanskom ratu, Prvom i Drugom svetskom ratu a pod zajedničkim krovnim nazivom „Oni su nam darivali slobodu“.
Film o Prvom balkanskom ratu upoznaje gledaoce sa prilikama pred rat i uzrocima koji su do njega doveli.
Istoričar i direktor Muzeja rudničko-takovskog kraja Aleksandar Marušić slikovito je predstavio atmosferu pred rat i upoznao nas sa elanom i optimizmom koji je vladao u običnom narodu, spremnom da se bori za konačno oslobođenje od turske vlasti.
Dalje, film prati kretanje i sudbinu srpske vojske od Kumanovske bitke, preko Prilepske bitke do konačnog oslobođenja prostora na kom je živeo sprski narod tokom Bitoljske bitke.
Gledaoci imaju priliku da čuju priču o Zebrnjaku, spomen-kosturnici u blizini Kumanova sa 687 zemnih ostataka boraca koji su izgubili živote u Kumanovskoj bici. Ovaj spomenik je svojevremeno bio najviši spomenik na Balkanskom poluostrvu.
Zanimljivo je da je kapelu ove upečatljive spomen-kosturnice oslikao naš sugrađanin, Živorad Nastasijević. Krećući se putevima srpske vojske od Kumanova prema Bitolju, ekipa koja je snimala film upoznaje nas i sa ulogom ljudi iz našeg kraja u ratu.
Saznajemo o značajnoj ulozi generala Božidara Terzića tokom Bitoljske bitke. Nažalost, manji broj imena ljudi koji su herojski učestvovali, pa i dali živote u Prvom balkanskom ratu je zapamćen. Veliki broj palih boraca sahranjen je na groblju Šara u blizini Tirane sa čime nas upoznaje istoričar Radoš Gačić.
Takođe, groblje u Bitolju čuva spomen na srpske vojnike pale za slobodu. Gledalac filma saznaje i da je Prvi balkanski rat, vođen dve godine pre Prvog svetskog rata, bio rat u kom je veliki broj naših ljudi stradao u vrletima i krševima albanskih planina. Danas svi pomislimo na Prvi svetski rat kad se pomene „albanska golgota“, dok nam film udruženja „Scio“ pomera vidike i ističe nepravedno zaboravljenu činjenicu da se „golgota“ dogodila i dve godine ranije.
Film o Prvom balkanskom ratu sniman je na lokalitetima u Republici Severnoj Makedoniji na kojima su vođene bitke, što mnogo doprinosi slikovitosti i autentičnosti. Za snimanje su korišćeni kamera (Zoran Rašić) i dron (Boban Jeremić).
Film obiluje dokumentarnom građom. Ozbiljna istorijska tema obrađena je na jasan i prijemčiv način, pa je film interesantan za gledanje svim ciljnim grupama.
Autori i realizatori filma se naročito raduju mogućnosti da film vidi veliki broj đaka iz škola našeg grada na javnoj projekciji koja će biti organizovana u bioskopskoj sali Kulturnog centra.
Film se može pogledati i putem YouTube-a na linku OVDE.
Projekat je finansiran sredstvima Opštine Gornji Milanovac, a za snimanje narednih filmova o oslobodilačkim ratovima, članovi Udruženja imaju još ambicioznije planove.
Ovim putem se obraćaju svim stranama zainteresovanim za pomaganje u pripremi i realizaciji narednih projekata da se jave putem imejla Udruženja info@scio.org.rs radi dogovora o potencijalnoj saradnji.