Nestašice vode, bilo da im je uzrok predug sušan period ili zapostavljanje strateškog razvoja i obnove hidro-mreže, ili oboje, počinje neminovno da se preklapa sa temom potencijalnog otvaranja rudnika i flotacija za jadarit u Zapadnoj i drugim delovima Srbije. Ključni resurs – voda, kako u rekama Jadar i Drina, tako i u podzemnim tokovima i velikim prirodnim rezervoarima ispod Mačve i Rađevine, može postati, ako već nije, predmet ozbiljnih sporenja između zagovornika i oponenata otvaranju novih rudnika.
Publikacija SANU na tu temu i niz naučnih radova domaćih i stranih stručnjaka, kao i veliki broj stanovnika Srbije, oštro se protive iskopavanju jadarita jer bi to izazvalo trajnu devastaciju života i poljoprivrede, dok same rudarske kompanije, Rio Tinta posebno, predstavnika vlasti Srbije i vlada pojedinih zemalja EU, poput Nemačke, uveravaju javnost i zainteresovano stanovništvo da će se u procesu poštovati najviši ekološki standardi i da će negativan uticaj eksploatacije ruda biti minimalan.
Nakon „Nature-a“, još jedan referentni svetski stručni časopis, „Scientific reports“ verifikovao je i objavio istraživanje osmoro srpskih naučnika i akademika iz Srbije i SAD-a.
Izgradnja rudnika litijuma-bora i pogona za njihovu preradu u dolini Jadra, uništila bi ili degradirala životne aktivnosti oko 20.000 žitelja tog kraja, navodi se u tom istraživanju, dok bi enormne zalihe lokalne vode morale da se upotrebe za proizvodnju litijum karbonata. Kao rezultat tog procesa, dobile bi se ogromne količine zagađene vode, koja bi predstavljala stalnu opasnost od zagađenja i površinskog zemljišta i podzemnih voda.
U tom naučnom radu ističe se da rudarska kompanija Rio Tinto planira da otvori rudnik i postrojenja za preradu usred regiona sa plodnim zemljištem, koje je okruženo naseljima ispod čije površine se nalazi najveće nalazište pitke vode u Zapadnoj Srbiji.
Srpski naučnici, od kojih neki rade na beogradskom, a neki na američkim univerzitetima, naglašavaju da bi u slučaju izgradnje rudnika otpadni material sa štetnim hemikalijama bio odlagan na području između dve reke koje se izlivaju i redovno plave ovo područje svakih nekoliko godina.
Uz naznaku da bi rudnik litijuma u Srbiji bio prvi takve vrste u svetu, dakle lociran na plodnom i naseljenom području, tvrdi se da bi eksploatacija prouzrokovala veliku štetu, jer podrazumeva upotrebu koncentrisanih mineralnih kiselina, a pre svega koncentrisane sumporne kiseline.
Istraživanje su potpisali Dragana Đorđević, Jovan M. Tadić, Branimir Grgur, Ratko Ristić, Sanja Sakan, Jelena Brezjanović, akademik Bogdan Šolaja i nedavno preminuli akademik Vladimir Stevanović.
GMInfo.rs
