Javno preduzeće Srbijavode objavilo je u svom Biltenu br. 8 izveštaj o izgradnji brane Svračkovo na Rzavu. Izveštaj dokle se stiglo sa izgradnjom brane sa akumulacijom „Arilje – profil Svračkovo“ prenosimo u celosti.
„Brana sa akumulacijom „Arilje – profil Svračkovo“ predstavlja značajan kapitalni projekat u Republici Srbiji čija je primarna namena da osigura siguran izvor vodosnabdevanja za grad Čačak i opštine Gornji Milanovac, Lučani, Arilje i Požega.
Brana sa akumulacijom gradi se na profilu „Svračkovo“ reke Rzav koji se nalazi 8.5 km uzvodno od Arilja, a radovi na izgradnji ovog objekta započeti su 2012. godine.
Pored osnovne namene vezane za vodosnabdevanje, predviđeno je korišćenje brane za proizvodnju električne energije, za osiguravanje garantovanog ekološkog minimuma nizvodno od brane „Arilje – profil Svračkovo“, kao i za prihvatanje poplavnog talasa.
Planirana nasuta brana je visine 68m i spada u kategoriju visokih brana. Izgradnjom brane formira se akumulacija ukupne zapremine od 27 miliona m³, sa korisnom zapreminom od 19.3 miliona m³, čime se obezbeđuje 1200 l/s vode za piće za stanovništvo.
Deo vode iz buduće akumulacije koristiće se za proizvodnju električne energije u pribranskoj hidroelektrani „Arilje“ instalisane snage 7.14 MW. Ukupna godišnja proizvodnja buduće HE biće oko 22.07 mGWh. Predviđena količina vode za ispuštanje garantovanog ekološkog minimuma nizvodno od profila brane iznosi 860 l/s.
Osnovni podaci o objektu:
– visina brane – 68 m
– kota krune brane – 423.60 mnm
– širina brane u kruni – 8 m
– kota krune šahtnog preliva – 418,20 mnm
– zapremina akumulacije – 27 miliona m3
– površina akumulacije na koti 418,20 mnm – 139 ha
– najveća dubina akumulacije pri koti 418,20 mnm – 54 m
– visina šahtnog preliva iznosi 45 m, prečnik prelivne ivice 26,60 m, dužina optočnog – tunela je 250 m i prečnika 8,5 m
– visina vodozahvatne kule – 58 m i prečnika 6,5 m
– dužina tunela za vodosnabdevanje – 127 m
U okviru realizacije projekta „Izgradnja brane sa akumulacijom „Arilje – profil Svračkovo“ završeni su radovi na skretanju reke Rzav kroz optočni tunel, nakon čega su usledili radovi na iskopu i nasipanju predbrane i brane koji su u toku.
Tokom 2023. godine, akcenat na izvođenju radova bio je na sanaciji klizišta iznad slapišta, kako bi se omogućilo izvođenje daljih radova na prelaznoj deonici. Osim navedenih, izvedeni su radovi na šahtnom prelivu i optočnom tunelu, dok je objekat vodozahvatne kule sa montiranom pasarelom završen.
Takođe, u prethodnom periodu izvedeno je injektiranje injekcione zavese na brani, a završena je izgradnja prelazne deonice (izlaz iz optočnog tunela) i dela slapišta, čije je izvođenje predstavljalo preduslov za skretanje reke Rzav.
U toku je izgradnja šahtne zatvaračnice energetskog tunela, a planirano je i injektiranje energetskog tunela.
Realizovani radovi do sada:
• injekcioni radovi na objektima
• probijeni svi tuneli (vodozahvatni, temeljni, energetski i optočni tunel)
• radovi na izgradnji optočnog tunela
• radovi na izgradnji šahtnog preliva
• radovi na izgradnji vodozahvatne kule sa tunelom za vodosnabdevanje, vodozahvatom i temeljnim ispustom
• pripremni radovi na izgradnji privrednog i stambenog naselja
• nabavka, transport i ugradnja dela hidromašinske i elektro dela opreme
• izvođenje istražnih radova sa pristupnim putevima za potrebe izgradnje dodatnog prelivnog objekta na desnoj obali reke Rzav
• radovi na sanaciji klizišta iznad slapišta
• izgradnja uzvodnog i nizvodnog zagata
• skretanje reke kroz optočni tunel
Tip prelivnog objekta za evakuaciju velikih voda koji je predviđen tehničkim rešenjem je šahtni preliv. Šahtni preliv kao i optočni tunel dimenzionisani su na poplavni talas desetohiljadugodišnjih velikih voda. Osim primarnog prelivnog objekta planirano je izvođenje radova na izgradnji dodatnog prelivnog objekta (bočni preliv) u desnom boku reke Rzav, za potrebe zaštite brane i pribranskih objekata pri nailasku velikih voda reke Rzav i prijem viška vode, koju primarni objekat za evakuaciju velikih voda ne može da primi.
Tokom 2024. godine, najveći akcenat na izvođenju radova bio je posvećen završetku prve dve kampade prelazne deonice i slapišta.
Pored toga, završeni su radovi na skretanju reke, a radovi koji su započeti tokom 2024. godine uključujući iskop i nasipanje tela predbrane i brane su u toku. Izvršen je i deo radova na izgradnji injekcione i aeraciono-drenažne galerije, kao i na izgradnji šahtne zatvaračnice.“
